قلوه سنگ های بیابان، ناجی روستاییان استان مرکزی/ قناتهایی که با تورهای سنگی جان می‌گیرند

به گزارش خبرنگار مهر، هدر رفت آب، فرسایش خاک و از بین رفتن مراتع از جمله عوامل نابودی منابع طبیعی، رکود کشاورزی و دامداری، افزایش مهاجرت روستائیان به شهر ها و در نتیجه بیکاری روستائیان بشمار می رود؛ لذا ایجاد راهکارهایی متناسب با آب و هوای هر منطقه در راستای افزایش آب، توسعه مراتع و تسهیل کشاورزی و دامداری برای ساکنان آن منطقه از جمله عواملی است که می تواند در جهت توسعه کشاورزی و دامداری و استفاده بهینه از منابع طبیعی موثر واقع شود.

آب به عنوان مایه حیات و عنصر تاثیرگذار در روند توسعه منابع طبیعی و مراتع، همچنین به عنوان عاملی موثر در زندگی افراد نقش بسزایی را در روند روبه رشد زندگی انسان ها و تمامی موجودات زنده در طبیعت دارد.

مشکل کم آبی امروزه یکی از معضلات کشاورزان و دامداران در کشور و حتی دنیا با توجه به کاهش بارندگی ها محسوب می شود؛ لذا استفاده بهینه از این عنصر حیاتی می تواند تاثیر بسیاری را در رفع مشکلات عدیده مردم و به ویژه کشاورزان و دامداران داشته باشد.

اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی در راستای رفع مشکل کم آبی کشاورزان و دامداران این استان، جلوگیری از هدررفت آب و کاهش فرسایش خاک اقدام به اجرای طرح های آبخیزداری در این استان کرده است.

روستای رودباران نجات یافته توسط گابیون یا تور سنگی

روستای رودباران در 30 کیلومتری اراک و در جنوب شرقی این شهر و در جاده خمین-اراک واقع شده ، این روستا از شمال به امان آباد متصل است و با داشتن حدود 60خانوار یکی از روستاهای شهرستان اراک بشمار می رود که ساکنان آن کشاورزی و دامداری را به عنوان پیشه اصلی خود برگزیده اند.

مشکل کم آبی یکی از مشکلاتی بوده که در گذشته ساکنان روستای رودباران با آن دست و پنجه نرم می کردند که امروزه این مشکل با اجرای پروژه های آبخیزداری توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی از این روستا رخت بربسته است.

اجرای پروژه گابیون (تور سنگی) یکی از طرح های آبخیزداری است که با هدف کنترل سیلاب و کاهش فرسایش خاک در روستای رودباران اجرایی شده است.

سنگ چینی با تخصص بنایی لازم و محکم کردن این سنگ ها در تورهای سیمی برای کنترل سیلاب را گابیون (تور سنگی) می گویند که با هدف تغذیه سفره های آب زیرزمینی، تثبیت و تعدیل شیب آب و تاخیر خروج سیلاب در مناطقی که نیاز به کنترل آّب است اجرایی می شود.

در این پروژه سنگ ها در ابعاد یک متر در تور سیمی پیچیده شده و به صورت باکس باکس در کنار یکدیگر قرار می گیرند و حلقه به حلقه در هم قفل می شوند تا مقاومت آن تامین شود.

قناتها با اجرای تور سنگی جان می گیرند

مدیر اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: در محدوده روستای رودباران قناتی وجود دارد که از اوایل تابستان به بعد خشک می شده و ساکنان این روستا را با مشکل کم آبی در زمنیه کشاورزی و دامداری مواجه می کرده است.

یوسف یوسفی با تاکید بر اینکه قناتها با اجرای تور سنگی جان می گیرند افزود: از اوایل دهه 70 در پایین دست این قنات پروژه هایی توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی تحت عنوان آب خانداری و در بالا دست آن نیز پروژه های آبخیزداری و بیولوژیکی اجرایی شده که اجرای این پروژه ها منجر به این شد که قنات این روستا در تمام فصول سال از داشتن آب بهره مند باشد و هرگز خشک نشود.

وی اجرای پروژه گابیون (تور سنگی) را یکی از پروژه های آبخیزداری اجرایی شده در این روستا در خصوص افزایش آب چشمه دانست و عنوان کرد: اجرای پروژه گابیون منجر به کنترل سیلاب، کاهش هدر رفت آب و کاهش فرسایش خاک در روستای رودباران شده است.

این مقام مسئول ادامه داد: امسال با عنایت به اینکه بارندگی خوب بوده آب رودخانه روستای رودباران نیز با کمک گابیون اجرایی شده در این منطقه، جاری و کنترل شده است.

وی با اشاره به زلال و شفاف بودن آب این رودخانه و چشمه گفت: زلال بودن آب نشان از عدم فرسایش خاک دارد و این نماد خوبی برای توسعه و احیا مراتع است.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان اراک هم در این خصوص ابراز کرد: در این حوزه قبل از اجرای پروژه آخیزداری گابیون (تور سنگی)، آب ها به صورت سیلاب از چشمه خارج می شدند اما با مطالعات صورت گرفته عملیات اجرای طرح گابیون برای کنترل آب در این محدوده انتخاب و اجرایی شد.

افسری افزود: در حوزه رودباران با مساحت 53.69 کیلومتر مربع تاکنون 10 بند خاکی، 17 تور سنگی به حجم یک هزار و 500 متر مکعب و 11 بند خشکه چین توسط اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مرکزی اجرایی شده است.

وی حداقل ارتفاع گابیون ها را سه متر اعلام و ابراز کرد: با اجرای پروژه گابیون (تور سنگی) در این روستا هدر رفت آب و فرسایش خاک به صفر رسیده است.

تاکنون 17 مورد گابیون در روستای رودباران انجام شده است

افسری با بیان اینکه این پروژه در سال 85 انجام شده که تثبیت نسبی را در  این روستا به همراه داشته است، یادآور شد: پروژه گابیون از قسمت های دستک، سرریز و حوضچه آرامش تشکیل شده است.

رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان اراک تصریح کرد: تاکنون 17 مورد گابیون در روستای رودباران انجام شده که سرریز هر گابیون در پایاب بند بعدی وارد می شود.

وی گابیون را یکی از کارهای متنوع در حوزه آبخیزداری دانست و گفت: اجرای پروژه گابیون یکی از طرح های تاثیرگذار در حفظ آب و خاک و کنترل سیلاب است که بنا بر موقعیت آب و هوایی هر منطقه در راستای رفع مشکل کم آبی کشاورزان و دامداران و احیاء مراتع صورت می گیرد.

........

گزارش: طاهره قهیه ای